TÍNH MỆNH KHUÊ CHỈ TOÀN THƯ
45. BÁT THỨC QUI NGUYÊN ĐỒ 八 識 歸 元 圖
Đệ huynh bát cá nhất nhân si,
弟 兄 八 箇 一 人 痴 ,
Độc hữu nhất cá tối Linh Li.
獨 有 一 箇 最 伶 俐 .
Ngũ cá môn tiền tố mãi mại,
五 箇 門 前 做 買 賣 ,
Nhất cá gia trung y chủ y.
一 箇 家 中 依 主 依 .
Anh em tám kẻ một người si (Mạt Na = Ngã si),
Duy có một chàng rất Linh Li (Đệ Lục Thức = Ý thức).
Năm người buôn bán ngoài cửa ngõ (Ngũ quan)
Một vị trong nhà đứng chỉ huy (Alaya).
Tối Linh Li là Đệ Lục Thức, tức ý thức. Thức này làm chủ Ngũ tặc, là chủng tử luân hồi. Tam giới phàm phu ai cũng bị thức này làm đắm chìm. Nên Kinh Viên Giác nói: Tiên đoạn vô thuỷ luân hồi căn bản. Tức là chặt bỏ thức này.
Si là đệ Thất Thức tức Truyền Tống Thức.
Y giả là Đệ bát Thức (Alaya thức). Khi đầu thai thì nó đến trước tiên, khi xả thân thì nó đi đoạn hậu.
Cho nên nói: Khứ hậu, lai tiên tác Chủ công.
Bát thức đều thuộc Vô Minh, Sắc Thân là do Kỷ Thổ dấy lên.
Còn đệ Cửu Thức thì được gọi là Bạch Tịnh Thức, Thức này vượt ngoài Vô Minh, không ở trong vòng Nhân Quả, không cần tu chứng, không nhiễm trần ai, cho nên Thiền Môn gọi là «Thực Tế Lý Địa»寔 際 理 地 (Thế giới Bản Thể), Ly nhất thiết thực tướng, ở trong Hư Hoá, Pháp nào cũng có, đầy đủ tất cả Bát cá thức thuộc Tiệm, còn đệ Cửu Thức thì thuộc Đốn. Tại sao vậy? Sắc thân là ảo hoá cần tu chứng, còn Pháp Thân thì vô tướng y như Hư Không, cho nên không cần tập luyện tu chứng.
Nay vẽ ra đồ hình này để biểu đạt ý kiến trên, bỏ vọng cầu chân, khiến người không nhận giặc làm con. Hiên Viên Hoàng Đế gọi Tâm là Cửu Đỉnh, Như Lai gọi là Bát Thức, Thái cực qui thuộc vu Vô Cực. Ngũ Thức hay Cảnh thuộc Phong, Lục Thức thuộc Ba, Đệ Thất Thức là Lãng, Đệ Bát Thức là Tâm Hải, đệ Cửu thức là Tính Lắng Trong (Thanh tĩnh minh triệt, tự nhiên Nguyên Tính).